Deur Amanda Visser

Daar is ’n merkbare toename in die aantal Suid-Afrikaners wat in die buiteland woon wat die Suid-Afrikaanse Inkomstediens (SAID) se aandag trek omdat hulle nie belastingopgawes indien nie. Die SAID het vir hulle briewe gestuur om hulle in te lig dat hulle opgawes vir verskeie jare uitstaande is. “Dit blyk dat die SAID derdeparty-inligting oor dié belastingbetalers bekom het deur die outomatiese uitruil van inligting gebaseer op algemene verslagdoeningstandaarde”, sê Jonty Leon, besturende vennoot by die Leap Group. Hy sê versuim om op sulke briewe te reageer, kan lei tot die heffing van boetes. Leon raai Suid-Afrikaners in die buiteland aan om hul SAID-profiele na te gaan. “Die noodsaaklike eerste stap is om te bepaal of jy voldoen aan die Suid-Afrikaanse vereistes vir belastinginwoners.”

Op sy webwerf verduidelik die SAID dat ’n individu wat nie ’n gewone inwoner is nie en ook nie aan die vereistes van die fisieseteenwoordigheidstoets voldoen nie vir belastingdoeleindes as ’n nie-inwoner beskou sal word. Sulke individue sal slegs aan belasting onderhewig wees op inkomste wat sy oorsprong in Suid-Afrika het.

“Om op grond van ’n dubbelbelastingooreenkoms (DTA) as ’n eksklusiewe belasting-inwoner van ’n ander land beskou te word, moet jy die ‘valbyltoets’ in die DTA slaag as dit op jou werklike situasie toegepas word”, voeg Leon by.

Wêreldwye inkomste

As jy ’n belastingopgawe by die SAID indien sonder om hulle amptelik in kennis te stel van jou belastingverblyf, sal die opgawe geassesseer word met die aanname dat jy ’n inwoner van Suid-Afrika is en onderhewig is aan belasting op wêreldwye inkomste.

“Selfs al is jy seker van jou nie-inwonerstatus, kan die versuim om jou belastinginwonerskap formeel te staak voordat jy ’n belastingopgawe indien, daartoe lei dat die SAID aanvaar dat jy ’n belastinginwoner is,” merk Leon op.

Reinert van Rensburg, belastingprokureur by die Leap Group, raai mense wat in die buiteland woon aan om hul belastingverblyfstatus op hul eFiling-profiele na te gaan. “Maak seker dat jy alle opgawes, veral dié wat deur die SAID gemerk is, akkuraat indien met inagneming van jou belastingverblyfstatus.” Hy waarsku dat die ignorering of uitstel van optrede tot ongewenste belastingverpligtinge en boetes kan lei.

Die toetse

Die SAID verduidelik dat die bepaling of ’n individu ophou om ’n belastinginwoner in Suid-Afrika te wees, gebaseer is op die manier waarop so ’n individu ’n belastinginwoner in Suid-Afrika was.

Die feite word ondersoek om te bepaal of ’n persoon nie meer gewoonlik in Suid-Afrika woonagtig is nie, en die feite word deur verskeie objektiewe faktore ondersteun. ’n Persoon sal ophou om ’n gewone belastinginwoner te wees vanaf die dag waarop hy of sy hul verblyf staak.

Die SAID sit onder andere die volgende faktore uiteen wat oorweeg moet word om te bepaal of ’n belastingpligtige opgehou het om ’n belastinginwoner van Suid-Afrika te wees:

• Die soort visum waarmee jy na die ander land gegaan het.
• ’n Sertifikaat van belastingverblyf van die buitelandse inkomste-owerheid of ’n brief van die owerheid wat aandui dat jy as ’n belastinginwoner in daardie land beskou word.
• Besonderhede van alle eiendom wat jy dalk nog in Suid-Afrika besit. Dui aan vir watter doel sodanige eiendom gebruik word.
• Besonderhede van alle sakebelange, hetsy beleggings of deur indiensneming, wat jy moontlik nog in Suid-Afrika het.
• Besonderhede van alle besoeke aan Suid-Afrika, hoe gereeld jy die land besoek en die rede vir jou besoeke.

’n Individu wat op grond van die fisieseteenwoordigheidstoets ’n belastinginwoner is, hou op om ’n inwoner te wees wanneer daardie persoon fisies vir ’n aaneenlopende tydperk van minstens 330 volle dae buite die land is. So ’n individu sal ophou om ’n inwoner te wees op die dag wat hy of sy Suid-Afrika verlaat. Leon merk op dat die onus op belastingbetalers rus om te verseker dat hulle aan alle vereistes voldoen.